ҚҰРҒАҚ УӘДЕ
Қазақстанның ЕҚЫҰ-на төрағалықты алғанына 100 күннен асты. Батыс елдерінде ел жетекшілерінің немесе ұйым басшыларының алғашқы 100 күнде атқарған шараларына баға беру дәстүрге айналған. Осы күнге қатысты Халықаралық адам құқын қорғаушы Human Right Watch ұйымы ресми Астананың ұйымға төрағалық алғаннан бергі жұмысына баға беріп, адам құқықтары саласындағы іс-әрекеттері көңіл көншітпейді деген мәлімдеме жасады.
Human Right Watch ұйымының айтуынша, Қазақстан беделді халықаралық ұйымға төрағалықты алғанда, елдегі адам құқықтарын қорғау мен сыйлау жөнінде міндеттемелер алған.
Бірақ ресми Астана ұйымға төрағалықты алу жолында елдегі адам құқықтары жағдайын жақсартуға бағытталған реформалар жасауға уәде
Ол Қазақстанның алғашқы 100 күндік төрағалығына халықаралық ұйымның көңілі толмай отырғанын айтты.
«Human Right Watch Қазақстанның ЕҚЫҰ-на алғашқы жүз күндік төрағалығы барысындағы оқиғалардан көңілі қатты қалып отыр. Біз ұйымға жетекші болып отырған Қазақстаннан адам құқықтары көрсеткіштерінің үлгісін көрмедік. Соңғы үш айда ғана емес әсіресе соңғы уақытта адам құқы саласындағы негізгі мәселелер, еркін жиындар өткізу, ақпарат еркіндігі саласындағы қандайда бір дамуларды көре алмай отырмыз», - деді Андреа Берг.
СЫНИ ПІКІРГЕ ТҰМЫЛДЫРЫҚ КИГІЗУ
Қазақстанда заңдармен интернетке бақылаудың күшейтіліп отырғанына назар аударған Human Right Watch өкілі соңғы кезде бұл елде
Сонымен қатар ЕҚЫҰ-ның қазіргі төраға елі оппозициялық «Алға» партиясын тіркеуден бас тартып отырғанын айта келе, әділетсіз сотпен түрмеге жабылған елдің белгілі құқық қорғаушы белсендісі Евгений Жовтистің ісін қайта қарау жөніндегі апелляциялық шағымы кері қайтарылды делінген Human Right Watch ұйымының таратқан мәлімдемесінде.
Адам құқын қорғау жөніндегі бұл ұйымның Орта Азия бойынша маманы Андреа Берг, Қазақстандағы адам құқы жағдайын жақсарту үшін қандайда бір көп ақша емес тек биліктің саяси ниеті ғана қажет деп отыр:
«Қазақстанда оңай реттеуге болатын адам құқының бұзылған жағдайлары көп. Оны жақсарту үшін қандай да бір ақша немесе басқа нәрсе керек емес, іс жүзінде тек үкіметтің елдегі адам құқын жақсартуға деген саяси ерік-жігері мен ниет қажет болады».
Андреа Берг Қазақстанның ЕҚЫҰ-на төрағалықты алар уақыты жақындаған тұста, нақтырақ айтқанда 2009 жылдың желтоқсанында, Азаматтардың жеке құқына қол сұқпау жөніндегі заңды қабылдағанын сынады. Бірқатар халықаралық ұйымдардың алаңдаушылығын тудырған ол заң ресмилердің ар-намысқа тіл тигізді деген желеумен журналистерді жазалайтын шарасы деген Хьюман Райтс Уотч өкілі бұл тұрғыда алаңдаушылық тудырған екі мәселені шешу жолдарын алға тартты:
«Оның бірі - мәселен, журналистер мен газеттерге қарсы азаматтық шағымдардағы жала жапты деген айыптар бойынша шығарылатын
ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА
Сонымен қатар Human Right Watch сарапшысы ұйымның алаңдаушылықтарына негіз болған мәселелердің бірі құқық қорғаушы Евгений Жовтистің сотын қайта қарау ісі деді:
«Онда сондай-ақ үкіметті Евгений Жовтис ісін қайта қарауға шақырған үндеулер бар, онда Жовтис тарапынан ұсынылған барлық құжаттар мен айғақтар назарға алынуы тиіс екені көтерілді».
«Сонымен қатар адамдардың пікірлерін білдіру үшін еркін жиналуына және осы сияқты жағдайларға енгізілген шектеулерді алу маңызды қадам болар еді. Оның бәрінің орындалуы мен жағдайды жақсарту үшін мен жоғарыда атап өткен саяси тілек пен ниет қажет»,- дейді Берг.
Сонымен Human Right Watch ұйымының Қазақстан билігіне айтқан ұсыныстары қатарында түрмеге жабылған журналист Рамазан Есіргепов тезарада босатылуы тиіс делінген.
Және де интернеттегі мақалаларды сүзгіден өткізуді тоқтату, вебсайттарды тұмшалап, ақпарат өкілдерінің хабар таратуын шектемеуді ұсынған.
Қазақстанның ЕҚЫҰ-на төраға еткен алғашқы 100 күніне баға берген Human Right Watch ұйымы бұл елдегі адам құқының бұзылу оқиғаларын тізіп шыққан.
