«Бұдан былай Қазақстан энергетика мен минералды ресурстар кенорындарын берген кезде, әсіресе шикізаттан тыс салаға инвестиция салатын шетелдік серіктерге көңіл бөлетін болады». Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев Астанада 10 желтоқсанда дипломатиялық корпус алдында осындай мәлімдеме жасады. Оның айтуынша «Қашаған мұнайкенорны бойынша өткізіліп жатқан келіссөздер Қазақстанның бұған дейін жасалған контрактілерге деген сенімділігінен артқа қарай кетті деген сөз емес.
Президент Назарбаев сөзін Қазақстанның ғаламдық базарға мұнайгаз минералды ресурстармен астықты белсенді беріп келетіндігінен бастады. «Әлемдік қоғамның бұл өнімге деген сұранысы өте үлкен. Және Қазақстан өз өнімін тасымалдайтын барлық елдердің қызығушылықтарында тұрақтылық, болжаушылықпен ұзақмерзімділікті қамтамасыз етеді», деді ол. «Сонымен қатар Қазақстан шетелдік серіктердің индустриалды Қазақстан құрылысына белсенді қатысуын жаңатехнологияның келуін және шикізаттан тыс салаға келетін инвестицияларды күтеді», деді президент. «Қазақстан елді индустриалды етуге қатысатын дәл осы шетелдік серіктерге бұдан былай энергетикамен минералды ресурстар кенорындарын берген кезде көңіл бөлетін болады. Бұл екі жақтың да қызығушылықтарына жауап беретін прагмаликалық жол», деді Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев.
Президент Назарбаев дипломатиялық корпус алдында Қашаған мұнайкенорны бойыншада пікірін білдірді. «Қашаған мұнайкенорны бойынша өткізіліп жатқан келіссөздер, елдің қауіпсіздігімен қызығушылықтарын сақтау мүмкіншілігі ешқайсыңды Қазақстан нарықтық экономика саясатынан және бұған дейін жасалған контрактілерге деген сенімділігінен артқа қарай кетті деп итермелемеу керек», деді ол. «Даму барысындағы кез келген ел сияқты Қазақстан кейбір аспектілерді қайта қарастырады. Ол текқана бұзушылықтар болатын жағдайға қатысты. Қазақстанмен инвестор қызығушылықтары тең жағдайда сақталу керек», деді Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев.
Қашаған соңғы 30 жылда ашылған ең ірі мұнайкенорыны. Жорамал бойынша онда кем дегенде 9 миллиард баррель мұнайқоры бар. Биыл жазда «Eni» компаниясы Қашағаннан мұнай өндіру мерзімін 2010 жылға дейін шегеретіндігін және шығынның 57 миллиард доллардан 136 миллиард долларға дейін өсетіндігін хабарлады. Бұл шығын өтелмейінше бюджетке табыс түспейтіндігін сезген Қазақстан бұған қарсылық білдіріп «Жер қойнуын пайдалану туралы» заңға өзгерістер енгізді. Бұл өзгерістерге сай контрактілерді бұзу талаптары кеңейтіліп отыр. Ал, Қазақстанның Индустрия және сауда министрінің орынбасары Жанар Айтжанова хабарлағандай бұл түзетулер Қазақстанның Әлемдік сауда ұйымына қосылу келіссөздерінде ЕуроОдақ құрамындағы 27 мемлекетпен келіссөөзде қиыншылық туғызды.
Еурокомиссия өкілдері бұл түзетулер инвестицияға кесірін тигізуі мүмкін деді. Президент Назарбаев болса Қазақстанның Әлемдік сауда ұйымына қосылу келіссөздерін әліде өткізу керектігін жеткізді. «Осыған орай жоғарғы деңгейде дербес келісім болған АҚШ-тың дипломатиялық миссия басшылығына, Еурокомиссия, Австралия, Үндістан, Моңғолия өкілдеріне айтарым, біздің елдер арасындағы сауда қатынастарының жоғары деңгейін ескере отырып, сіздің үкіметтеріңіз Қазақстанның әлемдік сауда ұйымына қосылу ниетін қолдайтындығына және екіжақты келіссөздердің келесі жылдың басында аяқталатындығына сенім білдіремін», деді Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев.
Бірақ, президент Назарбаев Қазақстанның Әлемдік сауда ұйымына елдің стратегиялық қызығушылықтарына сай келетіндей өзара тиімді талаптар негізінде қосылатындығын жеткізді. Елшілер бұл мәселеге орай көзқарасын білдірмеді.
Президент Назарбаев дипломатиялық корпус алдында Қашаған мұнайкенорны бойыншада пікірін білдірді. «Қашаған мұнайкенорны бойынша өткізіліп жатқан келіссөздер, елдің қауіпсіздігімен қызығушылықтарын сақтау мүмкіншілігі ешқайсыңды Қазақстан нарықтық экономика саясатынан және бұған дейін жасалған контрактілерге деген сенімділігінен артқа қарай кетті деп итермелемеу керек», деді ол. «Даму барысындағы кез келген ел сияқты Қазақстан кейбір аспектілерді қайта қарастырады. Ол текқана бұзушылықтар болатын жағдайға қатысты. Қазақстанмен инвестор қызығушылықтары тең жағдайда сақталу керек», деді Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев.
Қашаған соңғы 30 жылда ашылған ең ірі мұнайкенорыны. Жорамал бойынша онда кем дегенде 9 миллиард баррель мұнайқоры бар. Биыл жазда «Eni» компаниясы Қашағаннан мұнай өндіру мерзімін 2010 жылға дейін шегеретіндігін және шығынның 57 миллиард доллардан 136 миллиард долларға дейін өсетіндігін хабарлады. Бұл шығын өтелмейінше бюджетке табыс түспейтіндігін сезген Қазақстан бұған қарсылық білдіріп «Жер қойнуын пайдалану туралы» заңға өзгерістер енгізді. Бұл өзгерістерге сай контрактілерді бұзу талаптары кеңейтіліп отыр. Ал, Қазақстанның Индустрия және сауда министрінің орынбасары Жанар Айтжанова хабарлағандай бұл түзетулер Қазақстанның Әлемдік сауда ұйымына қосылу келіссөздерінде ЕуроОдақ құрамындағы 27 мемлекетпен келіссөөзде қиыншылық туғызды.
Еурокомиссия өкілдері бұл түзетулер инвестицияға кесірін тигізуі мүмкін деді. Президент Назарбаев болса Қазақстанның Әлемдік сауда ұйымына қосылу келіссөздерін әліде өткізу керектігін жеткізді. «Осыған орай жоғарғы деңгейде дербес келісім болған АҚШ-тың дипломатиялық миссия басшылығына, Еурокомиссия, Австралия, Үндістан, Моңғолия өкілдеріне айтарым, біздің елдер арасындағы сауда қатынастарының жоғары деңгейін ескере отырып, сіздің үкіметтеріңіз Қазақстанның әлемдік сауда ұйымына қосылу ниетін қолдайтындығына және екіжақты келіссөздердің келесі жылдың басында аяқталатындығына сенім білдіремін», деді Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев.
Бірақ, президент Назарбаев Қазақстанның Әлемдік сауда ұйымына елдің стратегиялық қызығушылықтарына сай келетіндей өзара тиімді талаптар негізінде қосылатындығын жеткізді. Елшілер бұл мәселеге орай көзқарасын білдірмеді.