Тәжікстанды қанға бөктірген азамат соғысын тоқтатқан бейбіт келісім

Тәжік астанасы Душанбеде 1990 жылы түсірілген суретте Путовский көшесінде билікке наразылар мен үкімет әскері бір-біріне қарама-қарсы тұр. Бұл кез елдің саяси сахнасына алғаш рет исламистердің шығуымен есте қалған айтулы датаға айналды. Ал қантөгіске ұласқан тәртіпсіздіктер 28 адамның ажалына себеп болды. Билік төтенше жағдай жариялап, комендант сағаты тәртібін енгізді.

1991 жылғы шілдеде Тәжікстан парламентінің жанында өткен жаппай митингіден кейін саяси шиеленіс ушыға түсті. Шерушілер үкіметтің отставкаға кетуін және Тәжікстан коммунистік партиясының меншігін мемлекет қарамағына алуды талап етті.

Совет одағының ыдырау процесімен бірге тәжік ұлтшылдығы да үдей түсті, ал коммунистік билік символдары тапталып жатты. 1991 жылғы 28 қыркүйекте түсірілген суретте тәжік қария Душанбенің орталығындағы совет көсемі Владимир Лениннің құлаған ескерткішіне қарап тұр.

Душанбеде 1992 жылы мамырда зорлық-зомбылық оқиғалары белең алып кеткенде үкіметті жақтаушылар билікке қарсы шыққандарды басып-жаншып, жазалады.

Ресей әскери базасының танкілері 1992 жылдың жазында Бохтар қаласында (ол кездегі аты – Қорған-Төбе) көшеде тұр.

1992 жылы Ходжентте Тәжікстан Жоғарғы кеңесінің 16-сессиясы өтті. Онда Эмомали Рахмон (сол жақта) парламент төрағасы және мемлекет басшысы болып сайланды.

Президент гвардиясы сарбаздары жаралыларды Душанбе маңындағы Қорған-Төбедегі баспанаға апара жатыр, 11 тамыз, 1997 жыл. Тәжікстанда бес жылдық қақтығыс барысында 150 мыңнан астам адам қаза тапты.

Ауғанстандағы тәжік босқындар. Бес жылға созылған азамат соғысы кезінде халықтың оннан бір бөлігі Тәжікстаннан қашып, шетелге бассауғалап кетті.

Ауғанстанның солтүстігінде 1993 жылы тәжік босқындарға арнап салынған Сахи лагері.

1997 жылғы қазан айында Ауғанстандағы Мазари-Шарифтен еліне оралып жатқан тәжік босқындар.

Мәскеу Тәжікстан үкіметіне көмекке әскер жіберді. Суретте: Ресей бітімгершілік күштері қолбасшысының орынбасары генерал Павел Липский, 16 тамыз 1997 жыл.

Кабодиеннің түбіндегі үкімет әскері, 1997 жылғы тамыз айында түсірілген сурет.

БҰҰ және Ауғанстан президенті Бурхонуддин Раббанидің қолдауымен Кабулде Тәжікстан үкіметі мен тәжік оппозициясы басшылығы кездесті.

Тәжікстан президенті Эмомали Рахмон (сол жақта) және ислам оппозициясының жетекшісі Саид Абдулло Нури (оң жақта) Ресей премьер-министрі Виктор Черномырдиннің қатысуымен бейбітшілік келісімге қол қойып отыр, 23 желтоқсан, 1996 жыл. Ортада отырған – БҰҰ Бас хатшысының арнайы өкілі Герд Меррем.

Тәжікстан президенті Эмомали Рахмон (оң жақта) және оппозиция жетекшісі Саид Абдулло Нури (сол жақта) жалпы бейбітшілік келісіміне қол қойды, Мәскеу, 27 маусым 1997 жыл. Қол қою шарасына Ресей президенті Борис Ельцин (оң жақтан екінші) де қатысты.

Бейбіт келісім бекітілген соң мыңдаған тәжік босқын отанына оралуға мүмкіндік алды. 1997 жылғы қазан айында түсірілген сурет.

Азамат соғысы кезінде көрші Ауғанстанның Мазари-Шариф қаласына қашқан тәжік босқындар 1997 жылғы қазан айында Тәжікстанға оралды.