"Азаттық" сыйлығын тапсыру алдындағы тінтулер

Мамырдың 30-ы күні "Азаттық" сыйлығын ұйымдастыру комитетінің мүшесі болып саналатын екі ҮЕҰ жетекшісінің кеңселерінде прокуратура қарары бойынша қаржы полициясы тінту жасады. Бұл сыйлықты ұйымдастырушылар мамырдың 31-і, яғни саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні тапсырмақ болған еді.

Тінтуден бір күн бұрын билікшіл БАҚ бетінде тыйым салынған "Алға" партиясының Павлодар облыстық филиалының бұрынғы жетекшісі Перизат Қасымованың мәлімдемесі жарияланды. Қасымова партия мен оның қамаудағы жетекшісі Владимир Козловты сынайды. Ол "Азаттық" сыйлығын қуғынға ұшыраған бизнесмен Мұхтар Әблязов тағайындап отыр деп хабарлады. Оппозициялық ұйымдар тағайындаған "Азаттық" сыйлығы дәстүрлі түрде жыл сайын тапсырылып келеді. Лауреаттарға арнайы мүсін мен диплом беріледі. Ақшалай жүлде қарастырылмаған.

Перизат Қасымованың сөзіне сілтеме жасаған бас прокуратура мамырдың 29-ы күні "Азаттық" сыйлығының құрылтайшылары Михаила Сизов, Евгений Жовтис пен Сергей Дуванов сияқты бірнеше адамға ескерту жіберген. Прокуратура оларға «заңсыз табылған ақшаны заңдастыру үшін жауапқа тартылатындары» туралы жазған.

Мамырдың 30-ы күні таңертең «Арка сүйеу» мен «Балға» қоғамдық ұйымдарының кеңселеріне қаржы полициясының қызметкерлері келіп тінту жасай бастады.

ТІНТУ МЕН ҚАМАУ

"Арқа сүйеу" ұйымының кеңсесіне келген Азаттық тілшісі ішке кіре алмады. Жай киім киген қызметкерлер ешкімді кеңсеге жібермей тұрды.

Біраз уақыттан соң кеңсе терезесінен осы ұйымның төрағасы Михаил Сизовтың сұлбасы көрінді. Азаттық тілшісі онымен терезе арқылы сөйлесіп қалды.

Оның айтуынша, қаржы полициясының қызметкерлері "Азаттық" сыйлығын тапсыру шарасын өткізбеудің амалын жасап жатыр. Сол себепті тінту жүргізе бастаған.

– Маған айтқаны – Мұхтар Әблязовтың қылмыстық ісіне байланысты тінтіп жатыр. «Алға» партиясы ұйымдастыратын барлық шараны сол қаржыландырады-мыс. Бірақ менің Мұхтар Әблязовқа, сот жапқалы бері «Алға» партиясына да еш қатысым жоқ, – дейді Сизов.

Полиция Марат Жанұзақов басқаратын «Балға» оппозициялық ұйымын да тінтті. Жанұзақовтың өзін тінту шарасы біткен соң арнайы қызмет өкілдері алып кетті.

Оқиға орнында болған құқық қорғаушы Андрей Свиридовтың айтуынша, кеңсеге «қарапайым киінген адамдардан» соң полицейлер келіп, белсенділерді көлікке күштеп мінгізіп әкеткен.

Оппозиция белсенділерді қаржы полициясы департаментінде кешкі сағат 9-ға дейін кідірді. Белсенділер мамырдың 31-і күні таңертең қаржы полициясына келіп, түсініктеме беруге шақырту алған.

«АЗАТТЫҚ» СЫЙЛЫҒЫ ТӘРКІЛЕНДІ

Тінту көрген ұйымдардың басшылары Сизов пен Жанұзақов – 31 мамырда (саяси репрессия құрбандарын еске алу күні) өтуі тиіс шара – «Азаттық» сыйлығы иегерлерін анықтау мен тапсыру ісін ұйымдастыратын комитеттің мүшелері.

Ол шараны ұйымдастыру комитеті құрамындағы 16 адамның арасында оппозициялық Қазақстан коммунистік партиясының бұрынғы басшысы Серікболсын Әбділдин, «Азат» оппозициялық партиясының басшысы Болат Әбілов, Қазақстандағы адам құқы бюросының жетекшісі Евгений Жовтис, журналист әрі құқық қорғаушы Сергей Дуванов, Жалпыұлттық социал-демократиялық партияның бұрынғы бас хатшысы Әміржан Қосанов, «Поколение» қозғалысының басшысы Ирина Савостина бар.

«Балға» қоғамдық ұйымының қызметкері Нұрлан Жолдасовтың айтуынша, қаржы полициясы өкілдері «Азаттық» сыйлығының тоғыз мүсінін, жеңімпаздарға берілуі тиіс дипломдарды, кеңседегі қызметкерлердің ұялы телефондарын тәркілеген.

«Мамырдың 31-іне жоспарланған «Азаттық» сыйлығының жеңімпаздарын марапаттау шарасы өте ме?» деген сауалға Нұрлан Жолдасов «шараны ешкім өзгерткен жоқ» деп жауап берді.

Қазақстандағы адам құқы бюросы оппозициялық «Азаттық» сыйлығын тапсыртпауға байланысты әрекетті айыптады. Құқық қорғаушы Евгений Жовтис бұл оқиғаны «биліктің айыпсыздық презумпциясы қағидасын және заңға бағынатын азаматтың құқығын бұзуы» деп бағалады.