1995 жылы Дейтон келісіміне қол қойғаннан бері, Босния-Герцеговинада бейбітшіліктің нәзік жібі үзілмей келеді. Бірақ келісім негізінде құрылған ерекше жүйе бюрократиялық қоғам орнатты, оған кейбіреулер елдегі тәртіпсіздіктерді айыптайды.
Бір мемлекет – Босния-Герцеговина. 1992 жылы бұрынғы Югославиядан тәуелсіздік алған мемлекет, негізгі үш этникалық топ (босниялықтар, сербтер, хорваттар) қатысқан үш жылдық соғыс нәтижесінде күйреп, құлдырап кетті.
Екі құрылым – мұсылмандар басым Хорват-мұсылман федерациясы негізінен босниялықтар (босния мұсылмандары) мен хорваттардан тұрады. Серб республикасында босниялық сербтер көп. Елдің солтүстік-шығысында Брчко округі деп аталатын шағын, өзін-өзі басқаратын аймақ орналасқан.
Бес президент – мемлекеттік деңгейде алғанда әр үлкен этникалық топтың бір президенті бар. Олардың әрқайсысы сегіз айда бір билікті қолына алады. Оған қоса, Мұсылман-хорват федерациясы мен Серб республикасы өз бөліктерін басқару үшін жеке президент сайлайды.
10 округ – Мұсылман-хорваттық федерация федералдық жүйеге бөлінген, онда 10 округ бар. Серб республикасы бір орталыққа бағынады.
127 саяси партия тіркелген – 2014 жылдың қазанында келесі бүкілхалықтық сайлау өтуі тиіс.
136 министрлік – министрліктер жалпыұлттық және құрылымдық деңгейде қызмет етеді.
422 еуро – 2013 жылдың қараша айындағы дерек бойынша елдегі орташа жалақы мөлшері.
551 мың 456 жұмыссыз тіркелген – 2013 жылдың қарашасындағы дерек бойынша жұмыссыздық деңгейі 45 пайызды құрады.
1991 жылмен салыстырғанда 585 мың 411 адамға азайған – халықтың көбі босниялық соғыс кезінде елден кетіп қалды, тағы біразы өзге елдерге қоныс аударды.
566 мың 25 адам салыстырмалы түрде алғанда кедейлікте өмір сүреді.
627 мың 978 зейнеткер – 2014 жылдың қаңтар айында Мұсылман-хорват федерациясында зейнетақының орташа деңгейі 187 еуро, ал Серб республикасында - 170 еуро болды.
3 миллион 791 мың 622 адам – тұрғындардың үштен екісінен сәл аз бөлігі – 2 миллион 371 мың 603 адам Мұсылман-хорват федерациясында; 1 миллион 326 мың 991 адам Серб республикасында; 93 мың 28 адам Брчко округінде тұрады.
Дереккөздер: Босния министрлігінің сайты; Босниялық орталық сайлау комиссиясы; Босния мен Герцеговина статистикалық агенттігі; Федералдық зейнетақы және мүгедектердің сақтандыру институты; Серб Республикасының зейнетақы және мүгедектік бойынша сақтандыру қоры; Адам құқығы мен босқындар ісі жөніндегі министрлік.
Найда Скрбич мақаласын аударған – Динара Әлімжан.
Бір мемлекет – Босния-Герцеговина. 1992 жылы бұрынғы Югославиядан тәуелсіздік алған мемлекет, негізгі үш этникалық топ (босниялықтар, сербтер, хорваттар) қатысқан үш жылдық соғыс нәтижесінде күйреп, құлдырап кетті.
Екі құрылым – мұсылмандар басым Хорват-мұсылман федерациясы негізінен босниялықтар (босния мұсылмандары) мен хорваттардан тұрады. Серб республикасында босниялық сербтер көп. Елдің солтүстік-шығысында Брчко округі деп аталатын шағын, өзін-өзі басқаратын аймақ орналасқан.
Бес президент – мемлекеттік деңгейде алғанда әр үлкен этникалық топтың бір президенті бар. Олардың әрқайсысы сегіз айда бір билікті қолына алады. Оған қоса, Мұсылман-хорват федерациясы мен Серб республикасы өз бөліктерін басқару үшін жеке президент сайлайды.
10 округ – Мұсылман-хорваттық федерация федералдық жүйеге бөлінген, онда 10 округ бар. Серб республикасы бір орталыққа бағынады.
127 саяси партия тіркелген – 2014 жылдың қазанында келесі бүкілхалықтық сайлау өтуі тиіс.
136 министрлік – министрліктер жалпыұлттық және құрылымдық деңгейде қызмет етеді.
422 еуро – 2013 жылдың қараша айындағы дерек бойынша елдегі орташа жалақы мөлшері.
551 мың 456 жұмыссыз тіркелген – 2013 жылдың қарашасындағы дерек бойынша жұмыссыздық деңгейі 45 пайызды құрады.
1991 жылмен салыстырғанда 585 мың 411 адамға азайған – халықтың көбі босниялық соғыс кезінде елден кетіп қалды, тағы біразы өзге елдерге қоныс аударды.
566 мың 25 адам салыстырмалы түрде алғанда кедейлікте өмір сүреді.
627 мың 978 зейнеткер – 2014 жылдың қаңтар айында Мұсылман-хорват федерациясында зейнетақының орташа деңгейі 187 еуро, ал Серб республикасында - 170 еуро болды.
3 миллион 791 мың 622 адам – тұрғындардың үштен екісінен сәл аз бөлігі – 2 миллион 371 мың 603 адам Мұсылман-хорват федерациясында; 1 миллион 326 мың 991 адам Серб республикасында; 93 мың 28 адам Брчко округінде тұрады.
Дереккөздер: Босния министрлігінің сайты; Босниялық орталық сайлау комиссиясы; Босния мен Герцеговина статистикалық агенттігі; Федералдық зейнетақы және мүгедектердің сақтандыру институты; Серб Республикасының зейнетақы және мүгедектік бойынша сақтандыру қоры; Адам құқығы мен босқындар ісі жөніндегі министрлік.
Найда Скрбич мақаласын аударған – Динара Әлімжан.