«ЯДРОЛЫҚ ҚАРУСЫЗ БАЙЫҒАН ЕЛ»
Американың Washington Times газетінің Қазақстан мен Солтүстік Кореяны салыстырып, «Комментарий» айдарымен жариялаған «Ядролық контрасты зерттеу» мақаласында «Атом бомбасын жасауға жанталасқан Солтүстік Корея құрдымға кетіп барады, ал атом бомбаларынан бас тартқан Қазақстан бай елге айналды» деген ұйғарым жасалған. «Өзінің ядролық оқтұмсықтарын Ресей-анасына, ал адамды ажал құштыратын плутоний «байлығын» Сэм ағайдың қарауына бергеннен кейін Қазақстан 20 жылда Орталық Азияның ең бай еліне, ал ГУЛАГ-қа ұқсаған мемлекет – Солтүстік Корея аштық пен үрей жайлаған тозаққа айналды» деп жазады автор.
Бұған қоса мақалада «Азаматтарының халықтың жан басына шаққандағы кірісі ең жоғары әрі экономикасы дамып келе жатқан ел болғандықтан ғана емес, дипломатиялық көшбасшылығы да тұрақты түрде өсіп келе жатқандықтан Қазақстанды Орталық Азияның жарық жұлдызы атайды» деп жазады. Мақала авторы елдің ЕҚЫҰ, ИЫҰ-на (Ислам ынтымақтастығы ұйымы – ред.) төрағалық етуі мен 2017 жылдың қаңтарынан бастап БҰҰ-ның қауіпсіздік кеңесіне бақылаушы ел ретінде мүшелік ететінін де мақтаған. «Ұлттардың орны нені қалайтынына ғана емес, неден бас тартқанына қарай да анықталады. Әлем елдерінің билігі мен инвесторлары Солтүстік Кореядан қорқуды, ал Қазақстанға сенім артуды үйренді» делінген мақалада.
Мақала авторы Дуглас Бертон – АҚШ мемлекеттік департаментінің Киркуктегі (Ирак) бұрынғы қызметкері әрі шетел баспасөзі арасында үшінші жыл қатарынан өткізілген қазақстандық конкурстың финалисі.
МҰРАГЕР ЖАЙЛЫ ЖОРАМАЛДАР
Ал Тайландтың Bangkok Post газеті орнынан сөзсіз кететін Қазақстан президентін кім ауыстыратыны жұрттың көбін алаңдатады деп жазады. «Совет заманынан қалған жалғыз босс – Қазақстан басшысының әлі күнге дейін мұрагері жоқ» деген мақалада «Өзбекстанның ардагер басшысы» қайтыс болғаннан кейін 76 жастағы Нұрсұлтан Назарбаев «СССР қойнауынан шыққан елді әлі басқарып отырған әрі совет дәуірінің көзі тірі соңғы басшысына айналды» деп жазған.
«Назарбаев өзгелердің ел қоғамында танылуына көп мүмкіндік бермей келеді. Жаңалық бағдарламалардың көбі ол жайлы хабар таратады әрі «Ұлт көшбасшысы» деген ресми атағы бар. …Қазақстанда элита қызметке таласа бастауы мүмкін болғанымен, елдегі қарапайым халықтың көбі тәуелсіздік алғаннан бері басқарып келе жатқан жалғыз президентке әлі бейіл сияқты» делінген мақалада.
Лондондағы GPW консалтинг компаниясы сарапшысы Кейт Моллинсонның сөзіне сілтеме жасаған мақалада «Қазақстандағы билік транзитінің Өзбекстандағы транзиттен айырмашылығы бар. Қазақстан экономикасы әлдеқайда жақсы дамыған. Бұған қоса, бұл елде басшының ауысуынан зардап шегуі мүмкін қилы мүдделер де көп шоғырланған» деп жазылған. Газет жұрттың көбі Қазақстан президентінің қызы Дариға Назарбаеваға көз тігіп отыр, бірақ ол премьер-министр орынбасары қызметінен айырылғаннан кейін «шолушылардың кофе тұнбасына қарап бал ашудан өзге амалы қалмады» деп жазады.
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЯДРОЛЫҚ ЖАРЫЛЫСТАР МЕН АВСТРАЛИЯДАҒЫ КӨРМЕ
Үндістанның New Kerala газетінің жазуынша, Қазақстан аз байытылған уран қорын сақтайтын кешен құрылысын бастап жатыр. 2015 жылдың тамызында Қазақстан мен халықаралық атом энергиясы агенттігі (МАГАТЭ) Өскемен қаласында аз байытылған уран қорын сақтайтын қойма құру туралы келісімге қол қойған. МАГАТЭ дерегінше, ядролық отын қоймасына үлкен бір қаланы үш жыл бойы электр қуатымен қамти алатын атом реакторының жұмыс істеуіне жететін 90 тоннаға дейін уран сыяды.
Қазақстанның энергетика министрлігіне қарасты атом энергетикасы комитеті төрағасының орынбасары Тимур Жантикиннің сөзін келтірген мақалада уран қоры Үлбі металлургиялық зауыты аумағында салынатын жеке бөлек кешенде сақталатын болады әрі 2017 жылдың екінші жартысында іске қосылады деп жазылған.
Аз байытылған уран қорына МАГАТЭ иелік етіп, бақылайды. Онда сақталатын ядролық отын қоры коммерциялық нарықта уранды сатып алу мүмкін болмай, атом электр станцияларының жұмысы тоқтап қалған ұйымға мүше елдердің тапсырысы бойынша аса қажеттілік туындаған жағдайда ғана пайдаланылмақ.
Австралияның ABC.net газеті Австралияның аборигендер тілінен аударғанда «найзағай» дегенді білдіретін Маралинг полигонында жүргізілген ядролық сынақтардың 60 жылдығына орай ұйымдастырылған көркем көрме жайлы жазған. 1956-1967 жылдар аралағында әлгі полигонда Ұлыбритания билігі 600-ден аса «шағын сынақ» өткізген. Көрме кураторы Джей Ди Миттманның айтуынша, Маралинг атауы 1953 жылы Австралияның оңтүстігіндегі Эму полигонында алғашқы ядролық сынақ өткізілгеннен кейін елді тұмшалаған «жұмбақ» қара шаң-тозаңды еске салады.
Black Mist Burnt Country (Қара шаңға бөккен ел) көрмесіне 60 суретшінің жұмысы қойылған. Жеке меншік және мемлекет қарауындағы топтамалардан тұратын картиналар Хиросимадағы алғашқы ядролық жарылыстан кейінгі 70 жыл бойы өткізілген ядролық жарылыстарды көрсетеді. Суретші туындыларының тақырыптары Невада, Тынық мұхиттың оңтүсік бөлігінде Франция жүргізген сынақтарды және Қазақстандағы Семей полигонындағы советтік атом қаруы сынақтарын қамтиды.
