Балаларына С гепатиті жұққан ата-аналар дәрігерлерді ақтап шыққан сот шешіміне наразы. Олар енді Қазақстанның жоғарғы сотына шағым түсірмек.
2010 жылдың соңында Алматыдағы педиатрия орталығында емделген лейкозбен ауыратын жүзден астам баладан С гепатиті вирусы табылған еді. Бірақ орталықта тексеріс болып, ақырында «балалар бұл дертті стоматологиялық емханаларда жұқтырды» деген қорытынды жасалған.
«ҚОЛЫМНАН БАЛАМДЫ БАУЫРЫМА ҚЫСУДАН БАСҚА ЕШТЕҢЕ КЕЛМЕЙДІ»
Тамыздың 13-і күні кешкілік Азаттық тілшісіне қоңырау шалған Ақтөбе қаласының тұрғыны Әлия Иманова С гепатитін жұқтырған ұлының мұрнынан қайта-қайта қан кетіп жатқанын хабарлады.
- Дәрменсізбін. Қолымнан ұлымды бауырыма қысудан басқа ештеңе де келмейді. Ананың көз жасынан ауыр ештеңе де жоқ екен, - деді өксігін тыя алмай.
Гепатитпен ауырған Айбек, анасы Алия Имановамен бірге.
Әлия Иманова - «Балам С гепатитін педиатрия орталығында құйылған қаннан жұқтырды» деп, 2011 жылы республикалық қан құю орталығы мен педиатрия орталығының үстінен сотқа шағымданған 11 адамның бірі.
С гепатитін жұқтырған балалардың ата-аналары 2012 жылы көктемде Алматы қаласындағы Бостандық аудандық сотына шағымданған. Бірақ аудандық сот балаларға гепатиттің қан құю арқылы емес, тұрмыстық жағдайда жұғатынын алға тартып, олардың шағымын қанағаттандырмай тастаған. Қалалық сот та аудандық соттың шешімін өзгеріссіз қалдырды. Енді ата-аналар бірер күннің ішінде жоғарғы сотқа шағым түсірмек. Әлия Иманованың сөзіне қарағанда, педиатрия орталығын жоғарғы сот та кінәсіз деп тапса, ата-аналар халықаралық сотқа шағымдануға дайын.
- Күллі әлем дәрігерлері С гепатитінің балаға қан құю кезінде жұғатынынын айтады. Ал Алматыдағы педиатрия орталығы лейкозбен ауырған бала автоматты түрде С гепатитіне шалдығады деп бет бақтырмай отыр, - деді «Аяулы жүрек» қоғамдық қорының директоры Әлия Иманова.
Иманова лейкозбен ауыратын балаларды қолдау мақсатында Ақтөбеде «Аяулы жүрек» қоғамдық қорын құрған. Ол «Алматыдағы педиатрия орталығына лейкоз дертімен түскен әрбір екінші сәби С гепатитін жұқтырып шығады. Бұл - науқас баласы бар ата-аналардың ғана емес, бүтін бір ұлттың проблемасы. Біз мұны тез арада тоқтатуымыз керек» дейді.
Әлияның үшінші перзенті Айбек қазір 7 жаста. Анасы оны «Солдат» деп атайды. Бұл - ұлының төзімділігіне таңғалғаны.
С гепатитіне шалдыққан балаларға көмек сұрау акциясының хабарландыруы. Ақтөбе, 14 тамыз 2012 жыл. Фотоны осы хабарландырудағы Айбекті анасы Алия Иманова жіберді. Суретті үстінен бассаңыз, үлкейеді.
- Айбек 2005 жылы Даун синдромымен туды. 5 жасында лейкозға шалдыққанын білдік. Екінші диагнозы бойынша республикалық педиатрия орталығында 6 ай емделген соң, С гепатитін жұқтырғаны белгілі болды. Бір басында үш бірдей ауыр дерті бар. Талай рет өлім аузынан қалды. Бірақ өзі өмірге құштар-ақ. Құйттай нәрсеге жүрегі жарыла қуанады. Мүгедек баланың анасынан өзге ешкімге қажеті жоқ. Мен оны жақсы түсінемін. Сондықтан менің тірліктен түңілуге қақым жоқ, - деді Әлия.
Ақтөбенің ірі сауда орындары мен халық көп жиналатын жерлерінде жылу жинау үшін қойылған жәшіктер (урна) аз емес. Сол жәшіктердің біріне Әлияның ұлы Айбек Имановтың да суреті жапсырылып, реквизиттері жазылған. Енді бірінің сыртында лейкоз бен С гепатитіне шалдыққан 6 сәбидің суреті тұр. «Аяулы жүрек» қоғамдық қорының директоры Әлия Иманованың айтуынша, бұл балалардың аналары мемлекеттік демеу мен квотадан үміт үзіп, өз беттерінше жол іздей бастаған. Балаларын шетелге апарып емдеткілері келеді.
«ЕМДЕУ ЖАҒЫНАН РЕСЕЙДІҢ ӨЗІН БАСЫП ОЗДЫҚ»
Былтыр мүгедек бала асырап отырған ақтөбелік аналар тағы бір қоғамдық бірлестік құрды. «Ғажап» деп аталатын осы бірлестіктің төрайымы Ботагөз Дүйсекова үш жасар ұлы Думанәлидастанды Қырғызстан астанасы Бішкектегі дәрігер Беспаловтың клиникасына апарып емдеткісі келеді.
- Ұлымның еміне кемінде үш мың АҚШ доллары қажет. Бірақ менде тап қазір ондай қаржы жоқ, - деп қынжылды Ботагөз.
Ал Әлия Иманованың сөзіне қарағанда, баланың мүгедектігі үшін берілетін төлем мен оның күтімі үшін бөлінетін жәрдемақының жалпы сомасы - 40 мың теңге.
- Онымен ешкім де Ақтөбеден әрі аса алмайды, - деді мүгедек баланың анасы.
Ал Ақтөбе облысының бас педиатры Гүлнәр Мәмбетжанова пікірі мүгедек бала асырап отырған аналардың сөзіне кереғар.
- Ақтөбеліктер қалыптасқан стереотип бойынша балаларын шетелге апарып емдетуге ұмтылады. Бірақ Қазақстанның аумағында сапалы медициналық қызмет көрсететін орталықтар аз емес, - деді ол.
Мүгедек балаларды қолдау мақсатында Ақтөбеде құрылған "Ғажап" қоғамдық бірлестігінің төрайымы Ботагөз Дүйсекованың үш жасар (мүгедек) ұлы Думанәлидастан. Сурет отбасылық мұрағаттан алынған.
Бас педиатрдың айтуынша, «көршілес Қырғызстан мен Тәжікстанның клиникаларында Қазақстанның емдеу мекемелеріндегі жетістіктердің мыңнан бірі де жоқ. Қазақстан басқаны айтпағанда, Ресейдің өзін әлдеқашан басып озып кеткен. Ресей әлі күнге дейін кеңес заманынан қалған протоколдар бойынша ем жүргізеді». Осыны айтқан Мәмбетжанова:
- Ал біз науқастарды халықаралық протоколдармен емдей бастадық. Соған қарамастан, жұрттың бәріне Астана керек. Бәрі Қытай асып кеткісі келеді. Соңғы кездері Қытай деген ауру шықты. Ешқайсысының да бізден асып бара жатқан ештеңесі жоқ. Халықаралық конгресстерге барғанда сан мәрте көз жеткізгем. Оларға керегі - біздің ақшамыз. Ата-аналар осыны түсінбейді, - деді.
Бас педиатрдың пікірінше, науқас балаларды шетелге апарып емдетуге халықаралық квота аса ауыр жағдайда ғана беріледі. 2011 жылы ақтөбелік екі бүлдіршін алыс шетелдерге барып, ем алып келген. Ал биыл лейкоздың асқынған түріне шалдыққан бір сәбиге Кореяға жолдама берілді. Халықаралық квотаны бөлу денсаулық сақтау министрлігінің құзырында. Гүлнәр Мәмбетжанова:
- Ол (квота – ред.) отандық дәрігерлер науқасты емдеу мүмкіндіктерін сарп еткен жағдайда ғана беріледі. Ал қазақстандық дәрігерлердің біліктілігі өте жоғары, - деді.
«ҚАЛАЙ ЖҰҚТЫРАМЫЗ, ОЛ МҮМКІН ЕМЕС ҚОЙ»
Ал «Балама дәрігерлер салғырттығынан С гепатиті жұқты» деп бір жылдан бері Қазақстан денсаулық сақтау министрлігімен соттасып жүрген Әлия Иманова:
- Қазақстандық дәрігерлердің лейкозды емдеу мәселесінде тәжірбиесі аз. Біліктіліктеріне де күмәнім бар. Ең бастысы - мен оларға сенуден қалдым, - деді.
Иманованың айтуынша, ұлы Айбек қазір химиятерапияны жалғастырып жатыр, сондықтан «дәрігерлер әзірше баланың бауырын емдей алмайды».
Республикалық қан құю орталығының директоры Дилявер Бекиров. Алматы, 18 қазан 2011 жыл.
Азаттық тілшісі С гепатитін жұқтарған балалардың ата-аналарының арызы бойынша Алматыда 2012 жылы сәуірдің 24-і күні өткен соттан кейін, дәрігерлерді ақтап шыққан сот шешімі турасында пікірлерін білу үшін дәрігерлер тарабына хабарласқан еді. Сол жолы ғылыми педиатрия және балалар хирургиясы орталығының директоры Сәуле Нукушева:
- Соттың шешімі дұрыс. Себебі біздің институтта балалардың С гепатитін жұқтыратын жағдайы жоқ. Біздегі санитарлық-эпидемиологиялық режим өте қатал. Шприцтерді, бәрін де бір-ақ рет қолданамыз. Республикалық қан орталығынан алынған қанды біз толық тексеруден өткіземіз. Барлық вирустарға тескереміз. Содан кейін ғана балаларға құямыз. Сондай жағдайда ауруды қалай жұқтырамыз? Бұл мүмкін емес қой, - деген.
Бұған дейін республикалық қан құю орталығының директоры Дилявер Бекиров ақпарат құралдарына «Бұл балалар С гепатиті вирусын ауруханадан басқа кез келген жерде жұқтырып алуы мүмкін, донорлық қандардың сапасына күмән болмасын» деп мәлімдеген еді.
