Прокуратура «митингіні өткізуге жергілікті әкімшіліктің рұқсат бермегенін, Қазақстанның арнайы заңнамасы бұзылмас үшін алдын-ала ескерту жасалып отырғанын» ескертеді.
«АБАҚТЫҒА ДА ДАЙЫНМЫН»
Прокуратурадан келген құжатта «..жиналыс, жиын, пикет, шерулерді ұйымдастыру және өткізу тәртібіне байланысты заңнаманы бұзған жағдайда ұйымдастырушылар мен оған қатысушылар Қазақстан республикасы әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 373-бабы бойынша әкімшілік жазаға немесе Қазақстан республикасы қылмыстық кодексінің 334-бабы бойынша қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін» деп жазылған.
Мұндай ескертуді митингіні ЖСДП атынан ұйымдастырып отырған саясаткерлер Жармахан Тұяқбай, Болат Әбілов, Әміржан Қосанов, Маржан Аспандиярова, азаматтық қоғам белсенділері Бақытжан Төреғожина, Ринат Кибраев, Дмитрий Тихонов, т.б. азаматтар алған.
Ескерту алғандардың бірі, ЖСДП бас хатшысы Әміржан Қосанов митингіге
- Оған (конституцияға - ред.) сәйкес біз ертең алаңға шығып, өз пікірімізді білдіруге толық қақылымыз. Яғни біз бейбіт шараға барамыз. Сондықтан арандату болып жатса, оған оппозиция емес, билік өзі кінәлі болады. Ана жолғы наразылық акциясы үшін бізге айыппұл салды. Енді жаза ауырлай түспек. Оны ескертіп, жұмысқа прокурор да келіп кетті. 15 тәулікке абақтыға жабуы мүмкін. Оған да өз басым дайынмын, - деп жазды ол Facebook парақшасында.
Белсенді азаматтарға берілген ескерту жайында толығырақ білмек болып Алматы қалалық прокуратурасына хабарласқанымызда, баспасөз қызметінің хатшысы Гүлнар Байсақанова «бәленбай бөлімнің кімге ескерту жасағанын-жасамағанын» білмейтінін айтып, «ресми сауал жолдауды» сұрады.
Бас прокуратураның баспасөз қызметінің өкілі Ернұр Уәли де осы жауапты қайталады.
ЖИЫН ӨТКІЗУДІҢ ӘЛЕМДІК ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ЕРЕКШЕЛІГІ
Құқық қорғаушы Амангелді Шорманбаевтың түсіндіруінше, «Прокуратура туралы заңға» сәйкес, прокуратура өкілдері «азаматтар мен ұйымдардың іс-әрекеттері алдағы уақытта заң бұзуға ұласатын болса, онда ескерту қағазын жібере алады».
– Бейбіт жиындар өткізу туралы заңдағы ережелерге сәйкес, мұндай ескертуді
Оның пікірінше, прокуратураның ертеңгі митинг жайлы ескертуі – моральдық тұрғыда алғанда, «адамдарды қорқыту, үркіту» әрекеті.
Амангелді Шорманбаевтың айтуынша, Қазақстанның заңы бойынша – қандай да бір жиын, митинг ұйымдастыру үшін әкімшіліктен рұқсат сұрау етуді талап етеді, ал Қазақстан қол қойған халықаралық құжаттарға сәйкес – бейбіт жиын өткізу үшін тек жергілікті атқарушы органдарға ескерту жеткілікті.
Заңгер «мемлекет өзі қол қойған Адам құқықтары пактісі бойынша адам құқықтарын сақтауға және оны іске асыруға мүмкіндіктер жасауға міндетті» екенін айтады.
– Мемлекет мұны заңдар қабылдау арқылы жүзеге асыра алады. Заң қабылдауы керек. Егер ескі заң болса, жаңа заң қабылдауы керек. Ал мемлекетіміз оны қабылдамай жатыр. Яғни ол пактінің талаптарын орындамай жатыр, – дейді Амангелді Шорманбаев.
БЕТПЕРДЕ
«Азаматтар мұндай заңның қабылдануын күтпей-ақ, конституцияда жазылған өз құқықтарын жүзеге асырудың әлемдік тәжірибеде қолданылып жүрген түрлі амалдары бар. Соның бірі – митингіге бетперде киіп бару» дейді белсенділер.
Дәл осындай амал ЖСДП жиынына бір күн қалғанда интернетте талқыланды.
– Бұл сияқты шараға бірінші рет қатысатын адамдар, әсіресе жастар бетперде киіп келуі мүмкін. Бірақ шараны бақылап тұратын құқық қорғау органдары олардан бетпердесін шешуді күштеп талап етпейтініне ешкім кепілдік бере алмайды. Тіпті олардың бәрін ұстауы да мүмкін. Мұндай амал-тәсіл іске аса ма, жоқ па – оны ертең білерміз, – дейді студенттердің тәуелсіз кәсіподағының жетекшісі Ринат Кибраев.
Ал құқық қорғаушылардың пікірінше, «қандай киім киіп, қалай жүру – әр адамның жеке шаруасы». Олардың айтуынша, «тіпті рұқсат етілмеген, заңсыз митингіге бетперде киіп келсе, ешқандай заңсыз әрекет жасамаса, полицияның бетпердені шешуді күштеп талап ете алмайды».
– Егер адам қоғамға қауіп төндірмесе, ондай адамдардың тіпті төлқұжатын көрсетуді талап етуге полицияның құқығы жоқ, – дейді «Ар.Рух.Хақ» қоғамдық қорының басшысы Бақытжан Төреғожина.
